Υποβάθμιση του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινωνιών, ακρίβεια, κέρδη
μόνο για λίγους: ένα παρακμιακό διεθνές τουριστικό μοντέλο
 |
| Ο βιομηχανοποιημένος
τουρισμός καθιστά απαγορευτικές τις συνθήκες ζωής για τους ντόπιους. Οι κάτοικοι πολλών ευρωπαϊκών τουριστικών προορισμών έχουν αρχίσει να αντιδρούν. Εδώ κινητοποίηση στη Βενετία |
Η
αποκρουστική όψη του βιομηχανοποιημένου τουρισμού, κόντρα στην καθολική σχεδόν
ευφορία των τοπικών αρχόντων και των κυβερνώντων για την τουριστική «επιτυχία»
της χώρας μας, γίνεται ολοένα και πιο ορατή. Βαρύ το αντίτιμο του «success story» και για τους εργαζόμενους στον τουρισμό και για τις
ντόπιες κοινωνίες αλλά και για το περιβάλλον.
Οδοστρωτήρας
το όχημα της «βαριάς βιομηχανίας», όπως αποκαλείται ο τουρισμός στη χώρα μας,
απ’ όπου περνάει αφήνει πίσω του συντρίμμια. Τουριστικές Μανωλάδες πίσω από τα high class ξενοδοχεία και
εστιατόρια. Οργιάζει η μαύρη εργασία. Συνθλίβονται
τα εργασιακά δικαιώματα (με πρόσχημα και την οικονομική κρίση) με περικοπές
μισθών και επιδομάτων, ατέλειωτες ώρες εργασίας. Δεν μιλάμε βέβαια για 5ήμερα
και ρεπό, αυτά έχουν καταστρατηγηθεί
προ πολλού. Αυτή είναι η θέση των εργαζομένων στο «success
story» του τουρισμού! Τα τουριστικά πακέτα των tour operators δεν αφήνουν και
πολλά περιθώρια διαφυγής κερδών. Ο κάθε τουρίστας τα βασικά (περίπου το 60% των
εξόδων του) τα έχει προπληρώσει στη χώρα προέλευσής του και τα υπόλοιπα θα τα
ξοδέψει στο all-inclusive ξενοδοχείο-πόλη! Τα οφέλη και την «ανάπτυξη» λοιπόν τα
μοιράζονται μόνον οι ολίγοι.
Το
μοντέλο αυτό απαξιώνει κάθε γωνιά γης που μπορεί να αποτιμηθεί σε τουριστικό
προϊόν. Τοπία μοναδικής ομορφιάς θάβονται στο μπετόν, παραλίες καταπατούνται ή
παραδίδονται σε ιδιώτες τυχοδιώκτες και μετατρέπονται σε χώρους της ευτέλειας,
της κραιπάλης, της ηχητικής ρύπανσης και μιας παρακμιακής και επικίνδυνης
«διασκέδασης» (Ζάκυνθος, Μάλια κ.λπ.). Η
εικόνα γνωστών τουριστικών περιοχών με απαξιωμένες και ενίοτε ανύπαρκτες
υποδομές στην υγεία, την παιδεία, τις συγκοινωνίες, το δίκτυο αποχέτευσης, τη διαχείριση
απορριμμάτων, δείχνει τι σόι ανάπτυξη φέρνει ο μαζικός τουρισμός. Αποψιλώνονται
ολόκληρες περιοχές και γειτονιές από τους κατοίκους τους για να γίνουν δίκτυα
τουριστικών καταλυμάτων (Airbnb). Κάτοικοι δίχως
σπίτια, σπίτια δίχως κατοίκους. Οι πολίτες γίνονται σερβιτόροι και η κοινωνία
μια ρεσεψιόν. Οι τιμές των ενοικίων εκτοξεύονται
στα ύψη και οι συνθήκες διαβίωσης για τη συντριπτική πλειοψηφία γίνονται
απαράδεκτες. Με την καινούργια σχολική χρονιά στη Σαντορίνη αναπληρωτές
δάσκαλοι στοιβάζονται σε πανάκριβα δωμάτια ή κοιμούνται στις παραλίες μέχρι να
βρουν σπίτι! Στη Μύκονο αναπληρώτρια των 850 ευρώ θα πληρώνει 350 ευρώ νοίκι.
Καλείται δηλαδή να ζήσει με 500 ευρώ σε μια Μύκονο όπου και ο καφές πουλιέται
σαν είδος πολυτελείας!
Δεν
είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι
κάτοικοι των πιο δημοφιλών παγκοσμίως τουριστικών προορισμών, Βαρκελώνη,
Βενετία, Μαγιόρκα, Λισαβόνα κ.ά., για όλους τους πιο πάνω λόγους, ξεσηκώνονται ενάντια στο ισοπεδωτικό μοντέλο
του μαζικού τουρισμού – και όχι ενάντια στον τουρίστα (όπως μεθοδευμένα
έχουν κατηγορηθεί από τους υπεύθυνους της σημερινής κατάστασης). Ζητούν τις γειτονιές τους και τις πόλεις τους
πίσω και αξιοπρεπείς εργασιακές συνθήκες. Τα αιτήματα που πρέπει να μπουν
είναι: Να σταματήσει η έκδοση αδειών για
νέα ξενοδοχεία και τουριστικές επιχειρήσεις. Να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας
και να αυξηθούν οι μισθοί. Εργατικός έλεγχος στις επιχειρήσεις. Αύξηση των
φόρων για τις μεγάλες τουριστικές επιχειρήσεις. Απαγόρευση δραστηριοτήτων τύπου
Airbnb. Όχι στην ιδιωτικοποίηση
λιμανιών και αεροδρομίων και επανακρατικοποίηση όσων ιδιωτικοποιήθηκαν.
Κάθε
τουριστική δραστηριότητα πρέπει να σέβεται το φυσικό και το αστικό περιβάλλον,
και να αφήνει όσο γίνεται μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα. Να σέβεται τις τοπικές κοινωνίες και τους εργαζόμενους στον τουρισμό. Να
φέρνει τον επισκέπτη κοντά στον ντόπιο εργαζόμενο και να τον κάνει συμμέτοχο
της ζωής του τόπου που επισκέπτεται. Να αναδεικνύει την πολιτιστική κληρονομιά,
την ντόπια γαστρονομία και τα ντόπια προϊόντα, τις παραδόσεις, την ιστορία και
τη σύγχρονη τέχνη. Να αντιμετωπίζει τον ταξιδιώτη σαν επισκέπτη, περιηγητή και
όχι σαν ευκαιριακό πελάτη.
Όλγα Στεφανίδου
