 |
Η πολιτική της ισχυρότερης ιμπεριαλιστικής δύναμης
του κόσμου, των ΗΠΑ, βάζει και πάλι στο επίκεντρο το έθνος-κράτος |
Η άποψή μας ότι ο παγκόσμιος
καπιταλισμός περνάει σταδιακά από την πολιτική των «ανοιχτών αγορών» στην
πολιτική του «εθνικού προστατευτισμού», και ότι αυτό θα προκαλέσει βαθιά
ρήγματα στο αστικό στρατόπεδο, δικαιώνεται καθημερινά. Τους τελευταίους μήνες,
μια σειρά από εξελίξεις έδειξαν ότι: η τάση της αναδίπλωσης σε προστατευτικές
πολιτικές, που έρχονται σε ρήξη με τη «νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία», δεν είναι
συγκυριακή. Αλλά εκφράζει την ιστορική
αδυναμία του καπιταλισμού να υπερβεί τα εθνικά σύνορα, επαυξημένη κατά πολύ από
τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και τους επιμέρους
ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς (ΗΠΑ-Κίνα, ΗΠΑ-Ε.Ε., Αγγλία-Γερμανία κ.λπ.).
Μέσα στο καλοκαίρι, η Ε.Ε.,
θορυβημένη από την πρόθεση των Αμερικανών να επιβάλουν δασμούς στον ευρωπαϊκό
χάλυβα, διεμήνυσε ότι θα απαντήσει με τον ίδιο τρόπο. Πρόσφατα ο Γιουνκέρ,
πρόεδρος της Κομισιόν, δήλωσε ότι η Ε.Ε.
δεν είναι υπέρ του προστατευτισμού αλλά είναι υπέρ… της προστασίας των βασικών
της βιομηχανιών (δεν είναι Γιάννης, είναι Γιαννάκης!).
Γαλλία και Γερμανία
εκδηλώνουν όλο και πιο ανοιχτά την
ενόχλησή τους για την κινεζική διείσδυση στον ευρωπαϊκό Νότο. Την Κίνα τη
θέλουν σύμμαχο, αλλά κατά τρόπο που να μην ανταγωνίζεται τα ισχυρότερα δικά
τους μονοπώλια. Όταν η Κίνα φέρνει στην Ευρώπη τα δικά της κεφάλαια, με πρόθεση
να κυριαρχήσει σε βασικούς τομείς (π.χ. ενέργεια, μεταφορές), αντιδρούν. Τα
σχέδια της Κίνας για τον «νέο δρόμο του μεταξιού», που θα ενώνει με
συγκοινωνιακά δίκτυα και άλλες υποδομές Άπω Ανατολή-Κεντρική Ασία-Ευρώπη, θα τα
πολεμήσουν τόσο οι Αμερικανοί όσο και πολλοί Ευρωπαίοι.
Η στροφή προς τον εθνικό
προστατευτισμό δεν θα μπορούσε να τεθεί πιο καθαρά απ’ όσο την έθεσε ο Τραμπ
στην πρόσφατη ομιλία του στα Ηνωμένα Έθνη. Όπου είπε επί λέξει: «Το καλύτερο όχημα για τη βελτίωση της ζωής
των ανθρώπων παραμένει το έθνος-κράτος». Αλλά ακόμα και τα ίδια τα Ηνωμένα
Έθνη, σε πρόσφατη διακήρυξη της Επιτροπής Εμπορίου και Ανάπτυξης, ζητούν ένα νέο «νιου ντιλ»
(κεϋνσιανισμό δηλαδή) και αποδίδουν στον «φονταμενταλισμό της αγοράς» τη μεγάλη
αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων και την υπερχρέωση.
Θα το πούμε για μια ακόμα
φορά: Η χρεοκοπία της «παγκόσμιας
φιλελεύθερης τάξης» είναι μια χρυσή ευκαιρία για να αναδιοργανωθεί το εργατικό
κίνημα και να ανατρέψει τον σημερινό δυσμενή συσχετισμό δυνάμεων.
Πάρις Δάγλας
