ΚΑΤΑΛΟΝΙΑ-ΙΣΠΑΝΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Παρά την άτακτη υποχώρηση της καταλάνικης αστικής τάξης, τα πάντα είναι

 ανοιχτά, καθώς ο Ραχόι θα εντείνει την καταστολή. Η απάντηση θα πρέπει 

να είναι η ενότητα όλης της ισπανικής εργατικής τάξης ενάντια στην καταστολή 

στην Καταλονία και ενάντια στη συνολική αντιλαϊκή πολιτική του Ραχόι. 

Η προχωρημένη σήψη του καπιταλισμού, εκτός των οικονομικών κρίσεων, γεννάει αναπόφευκτα τάσεις εθνικού προστατευτισμού και αποσχιστικές εθνικιστικές τάσεις.

Η πρόσφατη κρίση στην Ισπανία, με το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, είναι μια καταλυτική εξέλιξη για όλη την ευρωπαϊκή κατάσταση. Η καταλανική δεξιά, που κυβερνάει την επαρχία από το 1980 (με τον Jordi Pujol, τον Artur Mas και σήμερα τον Carles Puigdemont), για να καλύψει την υπερεκμετάλλευση και την υπερφορολόγηση της εργατικής τάξης και των μικροαστικών στρωμάτων, έπαιζε ένα παιχνίδι. Από τη μία στήριζε τις εκάστοτε κεντρικές κυβερνήσεις του ισπανικού κράτους, και από την άλλη κρατούσε αποστάσεις από αυτό το κράτος, τροφοδοτώντας με εθνικιστικά αισθήματα τους Καταλανούς, μέσα από τα σχολεία και τα ΜΜΕ, τα οποία ήλεγχε απόλυτα, προωθώντας το ζήτημα της ανεξαρτησίας.

Με την παγκόσμια οικονομική κρίση, στην Ισπανία, όπως και σε πολλά κράτη της Ευρώπης, υπογράφηκαν μνημόνια και εφαρμόστηκαν μέτρα λιτότητας, που είχαν σαν αποτέλεσμα την άνοδο της ανεργίας, την αύξηση της φορολογίας, τις κατασχέσεις κατοικιών, τις εξώσεις, που κυρίως έπληξαν τα φτωχά στρώματα και τη μικροαστική τάξη. Αυτές οι συνθήκες ευνόησαν το να τεθεί το θέμα της ανεξαρτησίας πιο επιτακτικά από ποτέ.

Το 1977 αυτοί που αισθάνονταν Καταλανοί και όχι Ισπανοί ήταν το 11%. Το 2007 αυτοί έφθαναν το 17,5%. Τον Σεπτέμβριο του 2015 το 46% υποστήριξε τη δυνατότητα της Καταλονίας να είναι ξεχωριστό κράτος και στις εκλογές στις 27/9/15 τα κόμματα που υποστήριζαν την ανεξαρτησία πήραν το 48% των έγκυρων ψήφων και κέρδισαν τον έλεγχο του Κοινοβουλίου.

Το πιο πλούσιο τμήμα του ισπανικού κράτους, με ισχυρή βιομηχανία και τεράστιο σε νούμερα τουρισμό, που αντιστοιχεί στο 25% της ισπανικής οικονομίας, έφθασε να συνεισφέρει 11,8 δις ευρώ στη Ισπανία παραπάνω από αυτά που ελάμβανε από τον κεντρικό προϋπολογισμό (Washington Post, 10.2017). Αυτό το επιχείρημα χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από τους υποστηρικτές της ανεξαρτησίας. Η πολιτική και οικονομική ελίτ της Καταλονίας, θέλησε μέσω της ανεξαρτησίας να ελέγχει η ίδια την οικονομία της και όχι να εξαρτάται από την κεντρική κυβέρνηση, προκαλώντας δημοψήφισμα για απόσχιση από την Ισπανία, παρά τις απαγορεύσεις του κεντρικού κράτους. Μπροστά στον κίνδυνο όμως να χάσει όλα τα προνόμιά της (επιδοτήσεις, δάνεια, αγορές), άλλαξε ακαριαία πολιτική, αφήνοντας εκτεθειμένους τους εκπροσώπους της. Εκτέθηκαν βέβαια και τα τμήματα αυτά της αριστεράς που έκαναν σημαία το δικαίωμα της απόσχισης, χωρίς να θέτουν το ζήτημα από τη σκοπιά των συμφερόντων της εργατικής τάξης.

Εθνικό ζήτημα και εργατική τάξη

Το συμφέρον της εργατικής τάξης δεν βρίσκεται σε αποσχιστικά κινήματα, τουλάχιστον στις σημερινές συνθήκες. Κινήματα που έχουν στόχο την απόσχιση από ένα αστικό κράτος για τη δημιουργία ενός άλλου αστικού κράτους, ενώνουν εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους, αποτρέποντας τους δεύτερους να παλέψουν για τα πραγματικά τους συμφέροντα. Και όπως έγραψε και ο Τρότσκυ, για τον ισπανικό εμφύλιο (1936-1939), αν αποσχιζόταν η Καταλονία, «η κομμουνιστική μειοψηφία της Καταλονίας, καθώς και της Ισπανίας, θα πρέπει να διεξαγάγουν έναν αγώνα για την ομοσπονδία».

Όλα αυτά βέβαια εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο της αδυναμίας του καπιταλιστικού συστήματος να αντεπεξέλθει στις ανάγκες μιας κοινωνίας που βυθίζεται όλο και περισσότερο στη φτώχεια, όπου οι οξυμένες ταξικές αντιθέσεις γυρεύουν διέξοδο. Σε αυτά τα πλαίσια εντάσσονται και η ενίσχυση των τάσεων προστατευτισμού (Brexit), οι επιθέσεις στην εργατική τάξη όλης της Ευρώπης (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία), οι αντιτρομοκρατικοί νόμοι με στόχο φυσικά τις μελλούμενες εργατικές κινητοποιήσεις κ.ά.

Η αντίδραση από τη μεριά των λαϊκών στρωμάτων ήταν αναμενόμενη, αλλά στράφηκε στο εθνικό ζήτημα εξαιτίας και της απουσίας μιας εργατικής επαναστατικής ηγεσίας. Έτσι, στην Καταλονία, ένα καθεστώς που δεν αποκόπηκε ποτέ από τις φρανκικές του ρίζες και που το 1978 έβαλε μια δημοκρατική προβιά, έδειξε το πραγματικό του πρόσωπο, αντιδρώντας με ιδιαίτερα βίαιη καταστολή από την ισπανική αστυνομία και την πολιτοφυλακή για την αποτροπή του δημοψηφίσματος (χρήση πλαστικών σφαιρών και δακρυγόνων, με 830 τραυματίες).

Τα τελευταία γεγονότα

Αυτό προκάλεσε την οργή και την κινητοποίηση όχι μόνο του καταλανικού λαού, αλλά ενός μεγάλου μέρους του δημοκρατικού λαού της Ισπανίας, που απαιτούσε πλέον το δημοκρατικό δικαίωμα στο να αποφασίζει ο λαός. Δημιουργήθηκαν Επιτροπές Άμυνας Δημοψηφίσματος σε όλες τις γειτονιές σε όλες τις πόλεις της Καταλονίας. Οι λιμενεργάτες προσπάθησαν να εμποδίσουν τα πλοία που μετέφεραν αστυνομικούς στη Βαρκελώνη και την Ταραγόνα να δέσουν, οι φοιτητές κατέλαβαν το κεντρικό κτήριο του πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, οι πυροσβέστες μπήκαν μπροστά στην ισπανική αστυνομία και, τέλος, κηρύχθηκε γενική απεργία από όλα τα συνδικάτα στην Καταλονία, με τεράστια επιτυχία. Κινητοποιήσεις έγιναν και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, σε ένδειξη συμπαράστασης.

Αυτές οι επικίνδυνες για το καθεστώς κινητοποιήσεις έβγαλαν στον δρόμο το τελευταίο όπλο του συστήματος, τους φασίστες. Είναι γεγονός πως, όσο οξύνεται η πάλη των τάξεων και ειδικά όταν η εργατική τάξη δεν διαθέτει μια ηγεσία και βρίσκεται σε σύγχυση, ο κίνδυνος ανόδου του φασισμού είναι υπαρκτός. Πόσω μάλλον στην Ισπανία, με το γνωστό παρελθόν του φρανκιστικού φασιστικού κινήματος.

Οι πρώτες συγκρούσεις ξεκίνησαν στους δρόμους της Καταλονίας, αφήνοντας την εντύπωση πως τίποτα δεν τελείωσε και πως η συνέχεια θα είναι ακόμη πιο οξυμένη, γεγονός όμως που αναδεικνύει και την τεράστια αναγκαιότητα μιας επαναστατικής ηγεσίας της εργατικής τάξης. Η διάσπαση της αστικής τάξης, μέσα από τις αντιθέσεις διαφόρων μερίδων που έχουν αντίθετα συμφέροντα, είναι μεγάλη ευκαιρία για την εργατική τάξη, που δεν πρέπει να την αφήσει να πάει χαμένη.

Επειδή, όπως όλα δείχνουν, η καταστολή θα αυξηθεί στο επόμενο διάστημα, η εργατική τάξη δεν πρέπει να παραμείνει αδρανής. Οι Επιτροπές Άμυνας Δημοψηφίσματος πρέπει να μετατραπούν σε Επιτροπές Άμυνας της εργατικής τάξης, σε όλες τις γειτονιές, σε όλη την Ισπανία, για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την τρομοκρατία του Ραχόι, τον ανερχόμενο εθνικισμό, αλλά και να στηρίξουν τις επερχόμενες κινητοποιήσεις διεκδίκησης εργατικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων.

Όλα τα συνδικάτα, σε ολόκληρη την Ισπανία, πρέπει να ενωθούν κάτω από συνθήματα ενάντια στην κυβέρνηση του Ραχόι, ενάντια στη λιτότητα, στις περικοπές των μισθών και των συντάξεων, ενάντια στις κατασχέσεις, τις εξώσεις, καθώς και με άλλα συνθήματα οικονομικού και κοινωνικού περιεχομένου. Αυτό θα φέρει σε δύσκολη θέση τους εθνικιστές από τη μια και από την άλλη πλευρά και θα δυναμώσει το εργατικό κίνημα, μιας και θα ανταποκρίνεται στους πόθους του ισπανικού λαού. Αυτός ο αγώνας δεν πρέπει να δοθεί μεταξύ εθνοτήτων, αλλά μεταξύ κοινωνικών τάξεων.

Χρήστος Χατζής