1,2 εκατομμύρια στρέμματα έχουν καεί μέχρι στιγμής το 2021 – και δεν φταίει κυρίως ή μόνο η κλιματική κρίση
Σε πολλές από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού οι κάτοικοι έδωσαν τιτάνια
μάχη για να σώσουν τα χωριά τους. Η γνώμη και οι πραγματικές ανάγκες
των κατοίκων θα έπρεπε να είναι στο επίκεντρο και των σχεδίων "ανάπλασης"
Γενικά τα δάση καταστρέφονται από πυρκαγιές, πλημμύρες, ασθένειες των δέντρων, καταπατήσεις, οικοπεδοποίηση και από εγκατάλειψη. Σήμερα αντιμετωπίζουμε την απειλή της κλιματικής κρίσης την οποία δημιούργησαν οι καπιταλιστικές δραστηριότητες – αλλά το «αφήγημα» ότι για τις μεγάλες δασικές πυρκαγιές των τελευταίων χρόνων, σαν κι αυτές που είχαμε στη χώρα μας αυτό το καλοκαίρι, ευθύνεται μόνο ή κυρίως η κλιματική κρίση είναι προσχηματικό. Στην πραγματικότητα, ευθύνονται οι διάφορες όψεις της αστικής πολιτικής για τα δάση.
Τι κάνει η πολιτεία για να σβήσει έγκαιρα τις πυρκαγιές; Τι μέτρα παίρνει ώστε μια φωτιά που ξεκινάει, για οποιονδήποτε λόγο, να αντιμετωπίζεται γρήγορα, χωρίς τις τραγικές συνέπειες για το περιβάλλον και τους κατοίκους των αγροτικών περιοχών;
Με τον Ν. 2612/1998 ανατέθηκε η δασοπυρόσβεση στο Πυροσβεστικό Σώμα, πράγμα που έχει δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα. Η μετάθεση της ευθύνης κατάσβεσης από τις δασικές υπηρεσίες στην πυροσβεστική δεν έχει λειτουργήσει. Τα πυροσβεστικά οχήματα μεγάλου όγκου αδυνατούν να μπουν στο δάσος για να κάνουν αυτό που πρέπει. Χωρίς να γίνει η απαραίτητη «χαμαλοδουλειά» στη φωτιά, χωρίς να πατήσει το πόδι του πυροσβέστη στο δάσος, ο οποίος θα χωρίσει το καμένο από το άκαυτο, δασοπυρόσβεση δεν μπορεί να υπάρξει. Η επανάπαυση στα εναέρια μέσα, που στις φετινές πυρκαγιές δεν αξιοποιήθηκαν και ιδιαίτερα, δεν λύνει το πρόβλημα.
Αν το κράτος ενδιαφερόταν πραγματικά για την προστασία των δασών αλλά και των περιουσιών, θα έπρεπε να παίρνει κάποια μέτρα τα οποία θεωρούνται κρίσιμα. Όπως οι προσλήψεις επαρκούς προσωπικού· οι έγκαιροι καθαρισμοί από τη συσσωρευμένη νεκρή καύσιμη ύλη· η διάνοιξη και ο καθαρισμός αντιπυρικών ζωνών, δασικών και αγροτικών δρόμων· η τοποθέτηση δεξαμενών νερού και πυροσβεστικών κρουνών· η δημιουργία εκτεταμένου δικτύου πυροφυλακίων· η ενθάρρυνση και ενίσχυση επαγγελμάτων που σχετίζονται με την αξιοποίηση και την ελεγχόμενη εκμετάλλευση των δασών, όπως η ρητινοκαλλιέργεια, η υλοτομία, η μελισσοκομία και η κτηνοτροφία. Ακόμα, η συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και στην προστασία αλλά και στην κατάσβεση αποδείχθηκε σωτήρια σε πολλές περιπτώσεις, όπως στη Βόρεια Εύβοια. Πράγμα που έδειξε την αναποτελεσματικότητα του σχεδίου εκκένωσης των περιοχών από τους κατοίκους, που άφησε πολλές περιοχές έρμαια της φωτιάς, με κέρδος βέβαια ότι δεν είχαμε απώλειες σε ζωές. Η γενική εντύπωση, πάντως, που άφησε το σχέδιο της κυβέρνησης για την κατάσβεση στις τελευταίες φωτιές ήταν «αφήστε το δάσος να καεί, έχουμε σχέδια για αυτό».
Οι δασικές πυρκαγιές από εμπρησμούς αποτέλεσαν για δεκαετίες βασικό εργαλείο αποχαρακτηρισμού και οικοπεδοποίησης, με ευθύνη των κυβερνήσεων, που εξασφάλιζαν το κατάλληλο νομικό πλαίσιο. Αυτή η πολιτική υλοποιήθηκε προς όφελος του κατασκευαστικού κεφαλαίου στον Υμηττό, την Πεντέλη, την Πάρνηθα, την Ανατολική Αττική, τη Χαλκιδική, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Και αυτό γιατί το κεφάλαιο δεν θέλει ούτε μπορεί να διασφαλίσει καλή σχέση ανάμεσα στις οικονομικές του δραστηριότητες και τη φύση.
Με βάση τα μέτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση για την αποκατάσταση των καταστροφών και κυρίως για την ανάπλαση των περιοχών που κάηκαν, προκύπτει ότι όλα θα παραδοθούν στον ιδιωτικό τομέα (οικοπεδοποίηση, τουριστική «ανάπτυξη», φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες). Ακόμα και η όποια αναδάσωση θα γίνει με όρους καπιταλιστικούς, θα ανατεθεί σε ιδιώτες, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες της κάθε περιοχής.
Η παιδεία, η υγεία και το περιβάλλον μεταβάλλονται σε τομείς ιδιωτικών επενδύσεων, και ειδικά η παρούσα κυβέρνηση φροντίζει για αυτό. Φυσικά θα αποζημιώσουν με ψίχουλα τους πληγέντες, για να μπορούν ανενόχλητοι να συνεχίσουν αυτό που ξεκίνησαν, την εκμετάλλευση και την παράδοση του φυσικού πλούτου της χώρας στα συμφέροντα της κερδοσκοπίας. Χρειάζεται αντίσταση στα σχέδιά τους από τις τοπικές κοινωνίες και όχι μόνο, για να μπει ένα τέλος στην υποβάθμιση και καταστροφή του περιβάλλοντος.
Ματίνα Χελιδώνη
