Η εργατική τάξη της Κύμης στα πρώτα βήματα του εργατικού μας κινήματος

Από το ιδρυτικό συνέδριο της ΓΣΕΕ

 Το άρθρο αυτό του συντρόφου μας Αριστείδη Λάμπρου δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Νέος Άστερος», που εκδίδεται στην Κύμη Ευβοίας και είναι ιστορικού περιεχομένου. Εκδότης του περιοδικού είναι ο Μιχάλης Ποντίκης, ερευνητής της τοπικής ιστορίας. Η μελέτη και έρευνα πάνω στην ιστορία του εργατικού μας κινήματος είναι μια εργασία άκρως απαραίτητη αν θέλουμε να συμβάλουμε στην αναγέννησή του.

 

 

Στις 2 Νοέμβρη 1918 (με το παλαιό ημερολόγιο) τελειώνει το πρώτο συνέδριο των εργατών και εργαζομένων στη χώρα μας. Στο συνέδριο αυτό αποφασίστηκε η ίδρυση της ΓΣΕΕ (Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος) και τα μέρη όπου έγινε ήταν δύο: Αθήνα και Πειραιάς.

Στο συνέδριο αυτό συμμετείχε η Κύμη Ευβοίας, αφού είχε στείλει αντιπροσώπους του Συνδέσμου Εργατών Ανθρακωρυχείων Κύμης.

Στις 11.10.1918, λίγες ημέρες πριν την έναρξη του συνεδρίου, η εφημερίδα του Πειραιά «ΦΩΣ» δέχεται μια ωραία «διατριβή» με θέμα τα ορυχεία της Κύμης. Η βενιζελική συνδικαλιστική εργατική εφημερίδα, που διοικείται από τον Εμμ. Μαχαίρα, βάζει έναν ωραίο τίτλο: «Εκ Κύμης... ΦΩΝΗ ΑΠΟ ΤΑ ΕΓΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ»· και κάνει κάποια σχόλια δικά της.

Παραθέτω το άρθρο...

 

Εκ Κύμης

Το δημοσίευμα της 
εφημερίδας "ΦΩΣ" 
για τους εργάτες 
των ορυχείων της Κύμης

ΦΩΝΗ ΑΠΟ ΤΑ ΕΓΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ

Παρά του εξόχως λειτουργούντος εν Κύμη Σωματείου των εργατών ανθρακωρυχείων λαμβάνομεν την κάτωθι διατριβή, την οποίαν κρίνομεν περιττόν να σχολιάσωμεν ημείς διότι αυτή η ιδία ζωγραφεί άριστα την αξιοθρήνητον κατάστασιν των ατυχών πλασμάτων, των εις πάσαν στιγμήν κινδυνευόντων την ζωήν των, εργαζόμενοι εις την δηλητηριώδη ατμόσφαιραν των εγκάτων της γης.

Το κείμενον της εν λόγω διατριβής δημοσιεύομεν αυτούσιον και αφίνομεν τους αναγνώστας μας να κρίνουν επ’ αυτής.

 

«Αι από τινων ετών εν τη περιφερεία Κύμης λειτουργούσαι προς εξόρυξιν γαιανθράκων εταιρείαι

Α) Ανώνυμος Εταιρεία Επιχειρήσεων

Β) Ηλεκτρική Ελληνική Εταιρεία

Γ) Βάλχα Νέγρη και Σια [Σ.σ. μπορεί να έκανε λάθος η εφημερίδα, μάλλον είναι Βάχλα] και

Δ) Εταιρεία Καστανιάς

δεν αναγννωρίζουσι, τις οίδεν διά ποίον λόγον, τους κανονισμούς του Σωματείου Εργατών, περί ωρών εργασίας κτλ. και εκάστη τούτων ενεργεί κατά το δοκούν και το συμφέρον της και προς βλάβην των βιοπαλαιστών εργατών. Διά των οργάνων των απειλούν και καταπιέζουν αυτούς, επί τω προσχήματι της επιτάξεως ότι θα τους αποστείλωσιν εις το μέτωπον ή θα τους μεταθέσωσιν εις άλλα μεμακρυσμένα ανθρακωρυχεία.

Αι υπόγειοι εργασίαι δεν στερεούνται κανονικώς αλλά πλημμελώς και παρ’ ατόμων μη γιγνωσκόντων τα της τέχνης ταύτης και ως παράδειγμα έχομεν το εξής: την 14ην τρ. μηνός εις το τμήμα Μελετιάνων της Εταιρείας Επιχειρήσεων εφονεύθη ο εκ Πύργου Βελισσάριος Ευαδ. Χρυσάφης πατήρ εξ ανηλίκων τέκνων ορφανών ήδη μετά της απορφανισθείσης συζύγου του καταπεσών εις τινα “φυρέ πηγάδι”, βάθους 16 μέτρων διότι η εν λόγω Εταιρεία δεν είχεν εγκαταστήση τα αναγκαία προφυλακτικά μέτρα και διά τον φόνον τούτον ούτε ανάκρισις εγένετο και ο φονευθείς πάει άψαλτος κατά την κοινήν παροιμία.

Επίσης εις την Εταιρείαν Εκμεταλλεύσεως Ελλην. Ανθρακωρυχείων εδρεύουσαν εν Παλιούροις (Ψαχνών) εργάζονται 200 εργάται μέλη του ημετέρου Σωματείου. Η Εταιρεία αύτη εκτός του ότι δεν πληρώνει αυτούς κατά δεκαπενθημερίας, τα όργανά της απειλούν ότι θα τους μεταθέσωσι εις άλλα ανθρακωρυχεία και κάποιος λεονταρής μάλιστα ονόματι Γεώργιος Ψυχογυιός εκβιάζει αυτούς να του παρέχωσι δώρα διά να αποφύγωσι την απομάκρυνσίν των κτλ.

Η Εταιρεία αύτη στερείται εν γένει φαρμάκων και ιατρών και των απαραιτήτων θεραπευτικών μέσων καίτοι οι εργάται ανελλιπώς καταβάλλουσι τον οβολόν των δια τον λόγον τούτον.

Δι’ όλα τ’ ανωτέρω, Κύριε Διευθυντά, υψώσατε φωνήν διαμαρτυρίας προς σωφρονισμόν τόσον των Εταιρειών, όσον και των Διοικούντων οργάνων των και προς προστασίαν των βιοπαλαιστών εργατών διά την εξοικονόμησιν του άρτου αυτών και της οικογενείας των.

Δέξασθε κλπ.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΤΣΟΚΟΣ

Πρόεδρος του Συνδ. Εργατών Ανθρακωρυχείων Κύμης».

 

Σ.Φ. Καίτοι αισθανόμεθα όλον τον πόνο της εξησθενημένης φωνής των αναξιοπαθούντων εργατών ως και την υποχρέωσιν να φέρωμεν και ημείς τας αναγκαίας παρατηρήσεις μας, αναγκαζόμεθα εν τούτοις λόγω των πολλαπλών ασχολιών μας ιδία δε των του Πανελ. Εργατ. Συνεδρίου να παραλείψωμεν παν σχόλιον με την πεποίθησιν, ότι οι αναγνώσται μας και προ παντός οι αρμόδιοι εξ αυτών θα τείνωσιν ευήκοον ους προ των δεινοπαθημάτων των εργατών Ανθρακωρυχείων Κύμης.

Το ήδη Διοικ. Συμβούλιον του Συνδέσμου τούτου, το οποίον ανέλαβε με όλην την δύναμιν της ψυχής του, όπως προασπίση τα δίκαια των εργατών απαρτίζεται εκ των κ.κ. 

Γεωργ. Π. Τσόκου, Προέδρου, 

Παναγ. Καλαμπαλίκη, Ταμίου, 

Ν. Αμπελιώτου, Γεν. Γραμματέως, 

Νικ. Γ. Λούλουδη, 

Ιωάννου Β. Τσάκωνα, 

Νικ. Βάσσου, 

Αθαν. Αθανασάκη, 

Δημ. Β. Φαφούτη, 

Θεοδ. Θεοδώρου, 

Αναστ. Μπελιά, 

Εμμ. Ι. Χρυσάγη, 

Δημ. Κρινή, 

Νικ. Ε. Μυλωνά,

Βασ. Τσολάκου και 

Γεωρ. Στρατή, Συμβούλων

 

Αυτό ήταν λοιπόν το κείμενο της πρώτης σελίδας της εφημερίδας «ΦΩΣ». Ωστόσο, τα πράγματα λίγες ημέρες μετά το άρθρο και εν μέσω του συνεδρίου των εργατών όπου ιδρύθηκε η ΓΣΕΕ πήραν ατυχώς άσχημη τροπή. Ο Συνδ. Εργατών Ανθρακωρυχείων Κύμης, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, χάνει έναν εκλεκτό αντιπρόσωπο, τον Ε. Λουλούδη. Έτσι το συνέδριο αποφασίζει να εκδώσει ένα ψήφισμα το οποίο σας παρουσιάζουμε.

 

«ΨΗΦΙΣΜΑ.

Το Α΄ Πανελλαδικόν εργατικόν συνέδριον επί τω λυπηρώ αγγέλματι του θανάτου Ε. Λουλούδη, αντιπροσώπου των εργατών Ανθρακωρυχείων Κύμης εις το Συνέδριον.

ΨΗΦΙΖΕΙ

1^ον) Να διακοπεί η Συνεδρίασις του Συνεδρίου εις ένδειξιν πένθους.

2^ον) Να αναρτηθούν μεσίστιοι αι σημαίαι των Εργ. Κέντρων Αθηνών και Πειραιώς.

3^ον) Να συνοδεύση την εκφοράν του λειψάνου ολόκληρον το Συνέδριον.

4^ον) Η κηδεία να γίνη δαπάναις της Γεν. Συνομοσπονδίας των Εργατών της Ελλάδος.

5^ον) Να κατατεθούν στέφανοι εκ μέρους του Α΄ Πανελλ. Εργ. Συνεδρίου και εκ μέρους της Γεν. Συνομοσπονδίας και 

6^ον) Να εκφραστούν τα βαθύτατα συλλυπητήρια εκ μέρους ολοκλήρου του Συνεδρίου εις την οικογένειαν του μεταστάντος και το Σωματείον των Εργ. Ανθρ. Κύμης».

 

Έτσι η Κύμη είναι παρούσα στο ιδρυτικό συνέδριο της ΓΣΣΕ, ανάμεσα σε 214 σωματεία όλη της χώρας, με 65.000 περίπου εργαζομένους. Αποτελεί, όπως καταλαβαίνετε, μεγάλη τιμή για την εργατική τάξη της περιοχής μας. 

Σε λίγες ημέρες, μετά το Α΄ Συνέδριο της ΓΣΕΕ θα γίνει στον Πειραιά και το πρώτο συνέδριο του ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος), που μετά εξελίχθηκε στο ΚΚΕ (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος).

Αγνοούμε αν ήταν κάποιος αντιπρόσωπος στο συνέδριο του ΣΕΚΕ από την Κύμη. Λαμβανομένου υπ’ όψιν του γεγονότος ότι ο Μαχαίρας συμμετείχε στο συνέδριο του ΣΕΚΕ ως παρατηρητής, μου φαίνεται παράδοξο να είχε πάει αντιπρόσωπος από την Κύμη. Αλλά ποιος ξέρει. Ίσως.

Όλα τα προηγούμενα χρόνια οι εφημερίδες των Αθηνών γράφουν ειδήσεις για απεργίες και αγώνες στα ορυχεία της περιοχής Κύμης. Η εφημερίδα «ΑΜΥΝΑ», που ήταν όργανο του ομώνυμου σωματείου και που ιδρυτής της ήταν ο σοσιαλιστής Γιαννιός –και μετά την πήραν κάτι ιδιόρρυθμοι διανοούμενοι γύρω από τον Αποστολίδη και την έκαναν ένα μείγμα βενιζελισμού και αναρχοσυνδικαλισμού–, είχε αναφορές στα ορυχεία της Κύμης*. (Ευχαριστώ για τη βοήθεια τον συγγραφέα και μελετητή του εργατικού κινήματος Θεόδωρο Μπενάκη).

Ελπίζουμε σιγά σιγά να βρεθούν στοιχεία για να γραφτεί η ιστορία των ορυχείων της Κύμης. Να γραφτεί δηλαδή πώς διοικούνταν από τους συμμάχους, πού κατευθυνόταν η παραγωγή, ποια ήταν η σχέση εργασίας και πολέμου και πολλά άλλα θέματα που έχουν μείνει, πιθανώς, αφώτιστα. Ως τότε αισθανόμαστε υπερήφανοι που είχαμε τέτοια γεγονότα στα μέρη μας.

 

Αριστείδης Λάμπρου

 

* Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το σωματείο της Κύμης συμμετείχε στην ίδρυση της Ομοσπονδίας Ορυχείων (πληροφορία από προφορική πηγή).