Η επιδημία αποκάλυψε πόσο ασταθής δραστηριότητα είναι ο τουρισμός και πόσο ευάλωτη είναι μια χώρα που εξαρτάται από αυτόν
Το μοντέλο του υπέρ-τουρισμού είχε φτάσει ήδη στα όριά του, και
η επιδημία αποκάλυψε με εκκωφαντικό τρόπο τη γύμνια του
Ο κώδωνας του κινδύνου για την ελληνική οικονομία ηχούσε εδώ και καιρό, αλλά ποιος τον άκουγε; Το 2019, μια χρονιά πριν την πανδημία, το ποσοστό του ΑΕΠ της Ελλάδας που εξαρτιόταν από τον τουρισμό ήταν 20,8%, αντιστοιχούσε δε στο 22% της απασχόλησης, περίπου 850.000 εργαζόμενοι. Η οικονομία των νησιωτικών περιοχών είναι ακόμα πιο εξαρτημένη από τον τουρισμό, με το ποσοστό συνεισφοράς του στο περιφερειακό ΑΕΠ της Κρήτης να ανέρχεται στο 47%, των Ιόνιων νησιών στο 71,2% και των νησιών του Νότιου Αιγαίου στο 97,1%.
Με το ξεκίνημα κάθε τουριστικής περιόδου παρατηρείται μια πολύ σημαντική εσωτερική μετακίνηση εργατικού δυναμικού προς τις τουριστικές περιοχές, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Αντιλαμβάνεστε, με τέτοιο ποσοστό εξάρτησης, τι θα πάθουν αυτές οι τοπικές κοινωνίες αν παραταθεί η υγειονομική κρίση, μη έχοντας άλλους πόρους βιοπορισμού! Θα καταποντιστούν οικονομικά. Και πού θα πάνε όλοι αυτοί οι νέοι εργαζόμενοι που περιμένουν κάθε καλοκαίρι να βγάλουν ένα μεροκάματο και να ενισχύσουν οικονομικά τις οικογένειές τους; Στον Καιάδα της ανεργίας!Η πανδημία του κορονοϊού λειτούργησε σαν καταλύτης στην ήδη επιβαρυμένη από τις προηγούμενες κρίσεις οικονομία, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ελλάδα είναι ακόμη πιο ευάλωτη σε τέτοιους κλυδωνισμούς λόγω της μεγάλης οικονομικής εξάρτησής της από τον τουρισμό, αφού τα προηγούμενα χρόνια οι κυβερνήσεις υπονόμευσαν τον βιομηχανικό τομέα, όπως επέβαλαν οι δεσμεύσεις στην ΕΕ, προς όφελος των πολυεθνικών ομίλων και της παρασιτικής ελληνικής αστικής τάξης. Χωρίς κρατική φαρμακοβιομηχανία γίναμε έρμαιο στα διεθνή παζάρια για την προμήθεια υγειονομικού υλικού. Έκλεισαν τα εργοστάσια ζαχάρεως, υπονομεύουν τη ΛΑΡΚΟ (απειλείται με λουκέτο ή με εξαγορά από ανταγωνιστές η μοναδική στην ΕΕ βιομηχανία νικελίου), έκλεισαν υφαντουργεία κ.λπ. Υπονόμευσαν τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή και μείναμε με τη «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού, που αποδείχθηκε φτερό στον άνεμο, μια με την επιθετικότητα της Τουρκίας και τώρα με την υγειονομική κρίση. Αδύναμοι να παράγουμε ακόμα και χειρουργικές μάσκες, μέσα στα ερείπια του κάποτε ζωντανού παραγωγικού ιστού μας.
Και ενώ θα έπρεπε η περσινή και η φετινή κατάσταση με την πανδημία και τις ολέθριες επιπτώσεις που είχε στην –κατά τα άλλα– «βαριά βιομηχανία», τον τουρισμό, να δώσει ένα μάθημα, ενώ απαιτούνταν, αν μη τι άλλο, μια στροφή εκ μέρους της κυβέρνησης σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο και στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, αντίθετα στόχος της κυβέρνησης είναι, όπως είπε ο υπουργός Τουρισμού Θεοχάρης, τα ξενοδοχεία να είναι οι πρωταγωνιστές της «ανάκαμψης», με τον «κατάλληλο σχεδιασμό» και τη «στοχευμένη στήριξη»! Ενώ δηλαδή η κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενη την υγειονομική κρίση, πέρασε έναν νόμο-λαιμητόμο για τους εργαζόμενους, τα σχέδιά της για την «ανάκαμψη» είναι η οικονομική ενίσχυση του τουριστικού κεφαλαίου!
Από την άλλη, δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για τη στήριξη των μικρών τουριστικών επιχειρήσεων, έστω με την ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού, που θα ήταν μια ανάσα και για τους εργαζόμενους για τους οποίους οι διακοπές είναι ζωτικής σημασίας, αλλά και για τουριστικές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν πληγεί από τις περιορισμένες έως και μηδενικές αφίξεις τουριστών λόγω της πανδημίας. Ο τουρισμός δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι η κινητήρια δύναμη της χώρας μας. Για αυτό απαιτείται: σχέδιο για την εκμετάλλευση του πλεονεκτήματός μας στον γεωργικό και κτηνοτροφικό τομέα. Για τη μεταποίηση ντόπιων προϊόντων: το λάδι μας, το κρασί μας, τα βότανα, τη σταφίδα. Ανασυγκρότηση της εγχώριας βιομηχανικής και γενικά παραγωγικής βάσης και αξιοποίηση της τεχνογνωσίας του εργατικού μας δυναμικού. Αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού, που ξενιτεύεται για τον επιούσιο. Και, από εκεί και πέρα, αρκεί ένα πιο ήπιο τουριστικό μοντέλο, που θα σέβεται επισκέπτες, ντόπιους, περιβάλλον και εργαζόμενους.
Όλγα Στεφανίδου
